Nowa struktura jednolitego pliku kontrolnego wraz z deklaracją funkcjonuje od października zeszłego roku, jednak opóźnienie związane z jej wprowadzeniem oraz obecny czas stosowania JPK_VAT wcale nie ułatwia pracy przedsiębiorcom, czy biurom księgowym. Od czasu pojawienia się projektu rozporządzenia w sprawie danych koniecznych do odzwierciedlenia w nowym pliku JPK trudności związane z prawidłowym wykazaniem określonych transakcji zdają się jedynie narastać. Obecnie jednak Ministerstwo Finansów postanowiło wyjść naprzeciw podatnikom i uwzględniając najczęściej pojawiające się wątpliwości podatników rozpoczęło pracę nad nowelizacją rozporządzenia. Projekt nowelizacji ukazał się 17 marca 2021 roku i jakkolwiek prostuje wiele elementów pliku to, niestety może doprowadzić do zastąpienia jednych wątpliwości innymi. Koronnym przykładem jest tutaj znacznik „MPP”, który jako jedyny występuje zarówno w ewidencji sprzedaży jak i zakupów, a każde jego nieprawidłowe zastosowanie naraża firmy na sankcje, a osoby odpowiedzialne za prowadzenie spraw finansowych firmy (np. członków zarządu, dyrektorów finansowych i księgowych) na odpowiedzialność karno-skarbową.

I. Znacznik „MPP” – dotychczasowe zasady jego stosowania

Dotychczasowe trudności dotyczyły faktu, iż na potrzeby JPK znacznik ten mógł być zastosowany jedynie w przypadku obligatoryjnego zastosowania mechanizmu podzielonej płatności (ang. split payment). Przypomnijmy, chodzi o łączne spełnienie dwóch warunków: po pierwsze faktura ma obejmować jakikolwiek towar lub usługę z załącznika nr 15 do ustawy o VAT, po drugie faktura taka powinna obejmować kwotę należności ogółem (brutto) powyżej 15 tysięcy złotych. Problemy polegały więc na okoliczności tego, że jakakolwiek adnotacja na fakturze dotycząca zastosowania mechanizmu podzielonej płatności nie miała znaczenia. Przedsiębiorcy zostali zmuszeni, aby we własnym zakresie wnikliwie weryfikować treść i poszczególne pozycje faktury celem oceny obowiązku zastosowania split payment’u. Weryfikacja taka nie mogła natomiast opierać się wyłącznie na adnotacji faktury: „mechanizm podzielonej płatności”. Ustawodawca całkowicie pominął fakt, iż organy podatkowe pozwalają za zawarcie takiej adnotacji, nawet jeśli transakcja udokumentowana taką fakturą w rzeczywistości nie podlega obowiązkowemu zastosowaniu płatności podzielonej. O ile zatem, od strony sprzedażowej zastosowanie omawianego znacznika jest mniej problematyczne, albowiem sprzedawca powinien znać rodzaj i specyfikę (w tym możliwą do zastosowania klasyfikację statystyczną) dostarczanych towarów lub świadczonych usług, o tyle weryfikacja faktur zakupowych mogła przyprawić o ból głowy. W szczególności, jeśli kontrahent odmawiał jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o obowiązkowe zastosowanie split payment lub udzielone przez niego wyjaśnienia, czy zastosowana klasyfikacja statystyczna towaru lub usługi budziła wątpliwości.

II. Znacznik „MPP” – nowe wątpliwości

Mając na uwadze powyższe Ministerstwo Finansów zaproponowało w nowelizacji, aby znacznik „MPP” obejmował wszystkie transakcje objęte mechanizmem podzielonej płatności. Oznacza to, że znacznik znajdzie zastawanie nie tylko dla obligatoryjnego zastosownaia mechanizmu podzielonej płatności, ale również mechanizm ten jest stosowany dobrowolnie w ramach zachowania tzw. należytej staranności w VAT. Czy jednak rozwiązanie to ułatwi podatnikom spełnienia obowiązków ewidencyjnych JPK? Wydaje się, że nie. Owszem, przedsiębiorcy uniknął wyżej omówionych trudności związanych z analizą treści faktury, zwłaszcza identyfikacją towarów lub usług z załącznika nr 15. Jednakże treść regulacji nie jest precyzyjna, a jednocześnie z uzasadnieniu projektu Ministerstwo Finansów nie wyjaśnia, czy chodzi o transakcje (ewidencjonowane faktury), co do których faktycznie zastosowano płatność podzieloną, a jeśli tak, co z fakturami zaliczkowymi lub fakturami, które wystawiono z odpowiednio długim terminem zapłaty i nie wiadomo, czy nabywca rzeczywiście zapłaci split payment’em. Nie wskazano również czy nowelizacja obejmie wszystkie faktury, co do których zgodnie z ustaleniami stron ma zostać zastosowany mechanizm podzielonej płatności (np. zgodnie z umową lub adnotacją na fakturze), a jeśli tak, co w sytuacji, gdy nabywca zaniecha dokonania płatności podzielonej. Odpowiedź na powyższe wątpliwości jest niezwykle istotna w szczególności, że nowe zasady mają znaleźć zastosowanie już do rozliczeń za miesiąc kwiecień. W efekcie pożądanym jest, aby do 25 maja, tj. w terminie na złożenie pliku JPK_VAT za miesiąc kwiecień, resot finasów rzeczowo odniósł się do projektowanych zmian.

III. Ocena nowelizacji

Wydaje się, że na gruncie projektowanej zmiany znacznikiem „MPP” powinny zostać objęte wszystkie transakcje, co do których strony transakcji zastosują mechanizm podzielonej płatności. Zarówno więc względem obowiązkowego zastosowania split payment, jak i dobrowolnego, uzgodnionego w umowie lub zaakceptowanego post faktum (po otrzymaniu płatności). Powyższe może się jednak wiązać z ogromną ilością korekt JPK_VAT. Przykładowo, w każdej sytuacji, gdy nabywca był zobowiązany do płatności podzielonej i sprzedawca uwzględniając fakturę w ewidencji zastosował znacznik „MPP”, niemniej nabywca zaniechał spełnienia tego obowiązku i finalnie transakcja nie została objęta mechanizmem podzielonej płatności. Również, gdy sprzedawca nie przewidywał zastosowania płatności podzielonej i uwzględniając fakturę w ewidencji zaniechał zastosowania znacznika „MPP”, natomiast nabywca zastosował płatność podzieloną. W takim przypadku bowiem sprzedawca zawsze jest „zależny” od podmiotu dokonującego płatność, a realne zastosowanie lub brak zastosowania split payment będzie miało bezpośrednie przełożenie na potencjalne nieprawidłowości w JPK. Każda nieprawidłowość natomiast wpływa na wadliwość prowadzenia ksiąg i rodzi odpowiedzialność karnoskarbową. Jeden problem został więc zastąpiony innym. Przedsiębiorcy wciąż zatem będą w stanie niepewności do prawidłowości zastosowania znacznika „MPP” i zostaną zmuszeni do ciągłej weryfikacji sposobu dokonanej płatności. Jednocześnie każda korekta ewidencji zmusi osoby odpowiedzialne za prowadzenie spraw finansowych firmy (np. członków zarządu, dyrektorów finansowych i księgowych) do składania tzw. czynnych żali, albowiem dokonanie właściwej korekty JPK nie uchyla od odpowiedzialności karno-skarbowej. Pewnym rozwiązaniem jest zawarcie odpowiednich postanowień umownych pomiędzy stronami transakcji i ustalenie odpowiednich terminów i sposobu płatności, tak aby już na moment złożenia pliku JPK sprzedawca był pewien co do zastosowania lub braku zastosowania płatności podzielonej. Innym kołem ratunkowym może być wprowadzenie odpowiednich kar umownych lub postanowień rekompensacyjnych na wypadek braku spełnienia zobowiązania do zapłaty określonym sposobem i poniesienia negatywnych konsekwencji z tego tytułu. Postanowienia takie nie uchronią jednak całkowicie przedsiębiorców przed wyżej opisanymi konsekwencjami.

I. Znacznik „MPP” – dotychczasowe zasady jego stosowania

II. Znacznik „MPP” – nowe wątpliwości

III. Ocena nowelizacji

Może Ci się spodobać

Pułapki pakietu e-commerce

Powrót do Polski – nowe preferencje podatkowe?

Zwolnienie z ZUS – co zmieniła Tarcza 3.0