Szef KAS: odmowa wydania opinii – jak nie planować restrukturyzacji.

27. stycznia 2022 r. Szef Krajowej Administracji Skarbowej odmówił wydania opinii zabezpieczającej spółce (A), która zawarła ze swoimi spółkami zależnymi (B i C) umowy dzierżawy przedsiębiorstw produkcyjnych i depozytu nieprawidłowego zapasów. Warto zaznaczyć, że A zwróciła się do organu interpretacyjnego z dwoma wnioskami o zbliżonej treści, wobec czego uzasadnienie odnosi się zarówno do transakcji z B jak i C.

  Spółka A nabyła spółkę dominującą nierentownej grupy kapitałowej w skład której wchodziły B i C, posiadające znaczną stratę podatkową. W dalszej kolejności A postanowiła zintegrować się z przedsiębiorstwami spółek zależnych, prowadzących zbliżony profil działalności. Jako biznesowe uzasadnienie tej operacji wskazano zwiększenie efektywności zarządzania, zintegrowanie aktywów, uproszczenie struktury, procesów i organizacji m.in. w systemach informatycznych, kadrowych czy księgowych i związaną z tym oszczędność wynikającą z redukcji etatów. Organ zgodził się, że taka decyzja biznesowa nie budzi wątpliwości i jest należycie uzasadniona, jednakże sposób integracji spółek jest naciągany.   Początkowo A planowała nabycie majątku spółek za dwukrotność ceny akcji spółki dominującej. Z uwagi na to, że taka operacja wymagałaby zaangażowania znacznych kwot (m.in. z uwagi na spore zawyżanie wartości przedsiębiorstw), spółka A porzuciła ten pomysł. Wtedy A przyjęła plan zakładający zapłatę B i C w ciągu 10 lat łącznie ok. 300% wartości akcji spółki holdingowej tytułem dzierżawy ich przedsiębiorstw i wynagrodzenia za korzystanie z zapasów. Co ciekawe, zarówno organ jak i wnioskodawcy zgodzili się, że taka transakcja jest związana z ponowną zapłatą za to samo, niemniej jednak wnioskodawca brnął dalej.   Ostatecznie po zapłaceniu całej kwoty A nie stanie się jednak bezpośrednim właścicielem przedsiębiorstw spółek B i C, a jednocześnie podmioty zależne zostaną pozbawione możliwości samodzielnego prowadzenia działalności, z uwagi na przymus odbudowania kontaktów handlowych, działów kadr, księgowości, IT czy też uzyskania decyzji administracyjnych. Organ stwierdził, że taki manewr to w istocie definitywne połączenie spółek, przy pozostawieniu „garnituru spółek” B i C w grupie kapitałowej.   Wnioskodawcy uzasadniali wybór sposobu konsolidacji przedsiębiorstw faktem, że B i C posiadają zobowiązania wobec instytucji finansowych, a przejęcie tych długów doprowadziłoby do obciążenia bilansu spółki dominującej. W opinii spółki A miałoby to się przełożyć na utrudnienie dostępu do zewnętrznego finansowania. Organ nie kupił takiej argumentacji, ponieważ po pierwsze wartość majątku B i C przewyższała wartość ich zobowiązań, a po drugie kredytodawca w ten sam sposób oceniłby wykazane w bilansie przejęte zobowiązania oraz te zaciągnięte z tytułu dzierżawy i depozytu nieprawidłowego.   Ze względu na udostępnienie przedsiębiorstw i towarów spółce matce B i C istnieją tylko po to, aby spłacać swoje długi z uzyskiwanych przychodów z tytułu zawartych umów z A. Organ podatkowy stwierdził, że praktycznie to A spłaca zobowiązania finansowe spółek zależnych, a co więcej byłby to jej żywotny interes, ponieważ w przypadku egzekucji z majątku B i C holding utraciłby ich majątek i zatrzymał działalność przedsiębiorstwa A.   Szef KAS stwierdził, że głównym motywem operacji było wykorzystanie wygenerowanych przez lata strat B i C, co nie byłoby możliwe w przypadku przejęcia spółek, z uwagi na art. 7 ust. 3 pkt 4 i ust. 4a ustawy o CIT. Co więcej spłata zobowiązań spółek zależnych nie mogłaby być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu A w części kapitałowej. Z kolei w wyniku pozostawienia „garnituru spółki” A pośrednio rozlicza swój dochód ze stratą podatkową spółek zależnych, ponieważ przychód A jest obniżany o koszty z tytułu zawartych umów. Jednocześnie spółki B i C osiągają jedyne przychody z dzierżawy i depozytu nieprawidłowego majątku, które są kompensowane przez odpisy amortyzacyjne udostępnionych przedsiębiorstw i część odsetkową spłacanych kredytów. Pozostały dochód jest rozliczany ze stratami podatkowymi.   Przy tak zarysowanej wizji działań holdingu Szef KAS stwierdził, że restrukturyzacja nie ma żadnych innych ekonomicznych aspektów poza osiąganiem korzyści podatkowej i podmiot działający rozsądnie i zgodnie z prawem nie zastosowałby takiego sposobu działania. Organ wskazał, że przejęcie B i C byłoby dużo prostsze i szybsze dla A, skutkowałby tymi samymi ekonomicznymi rezultatami, natomiast nie wiązałby się z korzyściami podatkowymi.   Dodatkowo organ uznał, że przyjęty sposób działania wypełnia aż cztery przesłanki wskazane w art. 119c § 2 ordynacji podatkowej:

• zobowiązania finansowe B i C będzie rzeczywiście spłacać, za ich pośrednictwem, A (pkt 1);
• na podstawie zawartych umów A będzie trwale użytkować majątek należący do B i C, w sytuacji gdy jest jednocześnie właścicielem tych podmiotów (pkt 2);
• A obciążyła się dodatkowym zobowiązaniem wobec spółek zależnych wynoszącym w czasie trwania zawartych umów 300% zapłaconej już ceny za nabycie grupy kapitałowej, w skład której wchodziły B i C (pkt 5);
• wzrost dochodowości spółek zależnych, a tym samym możliwość osiągnięcia przedstawionej we wniosku korzyści podatkowej, wynika z zawarcia umów z A i radykalnego obniżenia ryzyka gospodarczego działalności prowadzonej przez B i C (pkt 6).

W związku z powyższym, Szef KAS stwierdził, że spółka A miała na celu ominięcie zastosowania art. 7 ust. 3 pkt 4 i ust. 4 ustawy o CIT, który uniemożliwia wykorzystywanie strat podatkowych przejętych podmiotów. Poprzez spłatę zobowiązań wobec spółek zależnych A zwiększy swoje koszty podatkowe, natomiast B i C rozliczą stratę, co w istocie będzie przerzuceniem dochodu.   Podsumowując, należy wskazać, że przedstawiona koncepcja restrukturyzacji była pójściem po bandzie i zakładała korzystanie z wielu czynników wpływających na zmniejszenie zobowiązań podatkowych. Tym samym wydaje się, że organ nie mógł inaczej rozstrzygnąć sprawy. To pismo Szefa KAS z pewnością powinno być brane pod uwagę w przypadku planowania restrukturyzacji poprzez odpłatne udostępnianie majątku w kontekście oceny czy w wyniku przeprowadzenia operacji nie zostaniemy posądzeni o sztuczność działania i unikanie opodatkowania.   Sygnatura pisma: DKP3.8011.16.2021