Coraz szersza definicja kwalifikowanego korzystającego – problemem dla międzynarodowych grup kapitałowych

Dyrektywa Rady UE zobowiązuje do raportowania uzgodnień stanowiących schematy podatkowe, które występują w aspekcie transgranicznym, tj. stosowane są pomiędzy podmiotami mającymi siedzibę w różnych krajach. Nasz ustawodawca, wprowadzając przepisy o MDR, postanowił rozszerzyć zakres raportowania i obowiązkiem tym obciążył również schematy podatkowe, które występują wyłącznie pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalności w Polsce, tzw. schematy krajowe. Sam fakt rozszerzenia obowiązku raportowania schematów podatkowych przez podmioty krajowe budził wiele kontrowersji, przede wszystkim ze względu na brak takiego obowiązku w Dyrektywie. Ministerstwo Finansów stoi jednak na stanowisku, że nie możemy rezygnować z raportowania uzgodnień powodujących wyciek pieniędzy z budżetu tylko dlatego, że są to schematy krajowe. Problem zaczyna się jednak pogłębiać, a wszystko przez ostatnio opublikowaną przez Dziennik Gazeta Prawna, odpowiedź Ministerstwa Finansów w zakresie interpretacji pojęcia „kwalifikowany korzystający”. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, polski podatnik ma obowiązek zaraportować schemat podatkowy krajowy, jeżeli spełni definicję „kwalifikowanego korzystającego”. Wprowadzenie przedmiotowej definicji miało stanowić swego rodzaje ułatwienie dla polskich podatników, dzięki któremu obowiązkiem złożenia informacji o schemacie podatkowym obciążona zostałaby tylko określona grupa podmiotów wskazanych w ustawie. Ujęcie w ordynacji podatkowej definicji „kwalifikowanego korzystającego” miało ograniczyć obowiązek raportowania przez małych przedsiębiorców, dokonujących transakcji o niskich wartościach. Podmiot, który nie spełnia definicji „kwalifikowanego korzystającego” pomimo korzystania ze schematu podatkowego krajowego, nie jest zobowiązany do jego zgłoszenia do Szefa KAS. Ostatnia wypowiedź Ministerstwa, może jednak spowodować, że obowiązek zgłoszenia schematu będą miały podmioty, które dotychczas nie traktowały siebie jako kwalifikowanego korzystającego. Dla przypomnienia, kryterium kwalifikowanego korzystającego uważa się za spełnione, jeżeli:

1. przychody lub koszty korzystającego, albo wartość aktywów tego podmiotu w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym lub w bieżącym roku obrotowym równowartość 10 mln euro, lub
2. udostępniane lub wdrażane uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej przekraczającej równowartość 2,5 mln euro, lub
3. korzystający jest podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT lub art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT z takim podmiotem.

Powyższa definicja oprócz wskazania na określone progi kwotowe, które musi osiągnąć podmiot lub, które musi osiągnąć dane uzgodnienie odnosi się również do kwestii powiązań pomiędzy podmiotami. Definicja wskazuje na konieczność powiązania korzystającego „z takim podmiotem”. W związku z tak sformułowanym przepisem pojawiło się kilka wątpliwości interpretacyjnych, w szczególności:

• czy limity kwotowe wskazane w przepisie stosuje się również do podmiotu powiązanego oraz
• co oznacza powiązanie „z takim podmiotem”.

Kwestia związana z odniesieniem limitów również do podmiotu powiązanego, Ministerstwo Finansów wyjaśniło w kilku poprzednich swoich wypowiedziach, wskazując, że korzystający spełni kryterium kwalifikowanego korzystającego, jeżeli jego podmiot powiązany osiągnie wskazany w ustawie limit przychodów, kosztów lub wartości aktywów. W związku z powyższym możemy wnioskować, że każdy korzystający oceniając swój obowiązek związany z raportowaniem powinien brać pod uwagę nie tylko swoje przychody, koszty i aktywa, ale również przychody, koszty i aktywa swojego podmiotu powiązanego. Tutaj dochodzimy do kluczowej kwestii, tj. czy limity kwotowe odnosić powinny się wyłącznie do podmiotu, z którym korzystający realizuje dane uzgodnienie, czy do oceny wszystkich podmiotów powiązanych z korzystający, bez względu na fakt, że podmiot z którym korzystający realizuje uzgodnienie może nie być ani kwalifikowanym korzystający, ani nawet podmiotem powiązanym z korzystającym. Interpretacja przepisu przez Ministerstwo w przedmiotowym zakresie jest bardzo szeroka i przede wszystkim niekorzystana dla wszystkich podatników, którzy są częścią dużych grup kapitałowych. Zgodnie bowiem z odpowiedzią udzieloną dla Dziennika Gazety Prawnej, Ministerstwo Finansów stwierdziło, że „(…)Wskazany warunek dotyczy więc powiązania pomiędzy korzystającym a jego podmiotami powiązanymi, u których przychody lub koszty albo wartość aktywów przekroczyły w roku poprzedzającym lub w bieżącym roku obrotowym równowartość 10 mln euro. Jeśli więc u któregoś z podmiotów powiązanych z korzystającym przychody, koszty lub wartość aktywów przekroczyły wskazany w pkt a próg, wówczas korzystający także spełni to kryterium (…)” Z powyższej wypowiedzi wynika jedno, podatnik, u którego wystąpi schemat podatkowy krajowy, zobowiązany jest do przeanalizowania struktury i wyników finansowych wszystkich podmiotów wchodzących w skład grupy kapitałowej do której należy, w celu określenia czy nie ma on powiązań z podmiotem, który przekroczył ustawowe progi przychodów, kosztów lub aktywów, nawet jeżeli sam podatnik tych progów nie przekracza. Przykład Polska spółka X, osiągnęła za rok ubiegły przychody na poziomie 20.000.000,00 PLN. Jednocześnie ta sama spółka, podpisała 13.11.2018 roku umowę leasingu operacyjnego z polskim podmiotem Y. Spółka X wchodzi w skład grupy kapitałowej, w której spółka holdingowa osiągnęła przychody na poziomie 50.000.000,00 PLN. Spółka X stwierdza, że nie ma obowiązku zgłoszenia schematu podatkowego, ponieważ nie wypełnia definicji kwalifikowanego korzystającego, jak również nie ma obowiązku składania MDR-3. Spółka X działa w sposób nieprawidłowy. Zgodnie z prezentowaną definicją kwalifikowanego korzystającego, spółka X jest kwalifikowanym korzystającym, a tym samym jest zobowiązana do zgłoszenia schematu i składania MDR-3. Spółka stała się kwalifikowanym korzystający, ponieważ istnieje powiązanie pomiędzy spółką X, a spółką holdingową, która osiągnęła przychody przekraczające 10.000.000,00 EUR. Podsumowanie Powyżej zaprezentowana, szeroka definicja kwalifikowanego korzystającego, która nie odnosi się wyłącznie do powiązania z podmiotem, z którym realizowane jest dane uzgodnienie, może przyczynić się do niewykonania obowiązku zgłoszenia schematu przez wiele podmiotów wchodzących w skład grup kapitałowych, w szczególności międzynarodowych grup kapitałowych. Problem wynikać może przede wszystkim z faktu, że bardzo często spółki będące częścią grupy mogą nie posiadać informacji na temat wyników finansowych generowanych przez wszystkie podmioty. Sytuacja wyglądałaby zupełnie inaczej, gdyby obowiązek badania powiązań z „takim podmiotem” dotyczył nie wszystkich podmiotów powiązanych, a wyłącznie tego podmiotu, z którym realizowane jest uzgodnienie. Sposób interpretacji, przy braku zbadania przez podmioty powiązane wyników innych podmiotów powiązanych, może narazić wielu z podatników na surowe sankcje wynikające z niezgłoszenia schematu podatkowego.