Prowadzenie rodzinnej firmy po śmierci przedsiębiorcy
Ministerstwo Rozwoju i Finansów złożyło projekt ustawy regulujący w sposób kompleksowy sukcesję przedsiębiorstw prowadzonych przez osoby fizyczne. W ocenie Ministerstwa proponowane zmiany pozwolą na uproszczenie procedur, których przyczyną jest śmierć indywidualnego przedsiębiorcy prowadzącego działalność. Jak wskazuje resort, zmiany pozwolą również na dalsze rozwijanie działalności po śmierci przedsiębiorcy.
WARTO WIEDZIEĆ
W pakiecie proponowanych zmian przewiduje się instytucję prokurenta mortis causa, który ma działać w imieniu indywidualnego przedsiębiorcy po jego śmierci.Obecnie
Osoba fizyczna, która decyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej powinna zarejestrować działalność w Centralnej Ewidencji o Działalności Gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej w takiej formie prowadzi do „związania” osoby przedsiębiorcy z przedsiębiorstwem. Prowadzenie działalności może ustać z wielu przyczyn, zdarza się, że taką przyczyną jest śmierć samego przedsiębiorcy. Spadkobiercom przysługuje prawo do nabycia przedsiębiorstwa w drodze spadkobrania, jednakże dalsze prowadzenie działalności napotyka wiele utrudnień lub wręcz zakazów, które wpływają na dalsze prowadzenie działalności. Tak dzieje się min. w przypadku braku możliwości posługiwania się firmą przedsiębiorcy, numerami NIP i REGON oraz w wygaśnięciem uprawnień w zakresie wydanych na zmarłego decyzji gospodarczych.Statystki mówią…
Badania dokonane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości na zlecenie Ministerstwa Rozwoju wskazują, iż 90% ankietowanych dostrzega problem braku sukcesji w prowadzeniu indywidualnej działalności gospodarczej. Z informacji zawartych w raporcie CEiDG wynika, iż z takimi problemami boryka się średnio 100 podmiotów miesięcznie. Należy zauważyć, iż w Polsce zarejestrowanych jest ok. 2 milionów przedsiębiorców, zaś ponad 1 milion to przedsiębiorstwa rodzinne.Proponowane zmiany
Proponowany pakiet zmian wprowadza nowe szerokie regulacje w dziedzinie prawa cywilnego, handlowego, administracyjnego i prawa pracy. Do najistotniejszych zmian można zaliczyć min. instytucję specjalnego prokurenta na wypadek śmierci przedsiębiorcy. Prokurent ten będzie ustanawiany za życia przedsiębiorcy i będzie upoważniony do działania w jego imieniu również po jego śmierci, zaś momentem końcowym będzie rozstrzygnięcie w przedmiocie podziału spadku. Drugą z rewolucyjnych zmian, która w istocie pozwoli na dalsze prowadzenie działalności będzie, możliwość posługiwania się numerami NIP i REGON zmarłego przedsiębiorcy. Ta niedogodność była najczęściej przywoływana w opisywanych wcześniej badaniach. Zmiany będą również dotyczyły sukcesji w stosunkach pracy, w których przedsiębiorca pozostawał pracodawcą oraz kontynuowanie działalności prowadzonej na podstawie przyznanych upoważnień, decyzji oraz koncesji.Zarządca sukcesyjny
W ocenie komentujących proponowane zmiany, najdalej idącym udogodnieniem w proponowanych zmianach jest ustanowienie prokurenta, który będzie działał w imieniu przedsiębiorcy po jego śmierci. Oświadczenie o ustanowieniu prokurenta mortis causa wymagać będzie formy pisemnej pod rygorem nieważności oraz zgodny samego prokurenta. Istotnym jest, iż prokurent nie będzie odpowiadał osobiście za zobowiązania, które powstaną w skutek działalności związanej z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Ustawodawca przewiduje jednak, iż prokurent będzie odpowiadał za szkodę wyrządzoną nienależytym sprawowaniem funkcji. Uprawnionymi do wniesienie powództwa o naprawienie takiej szkody będą spadkobiercy przedsiębiorcy oraz inne podmioty.Podsumowanie
Podsumowując należy wskazać, iż pakiet proponowanych zmian wychodzi naprzeciw oczekiwaniom znacznej liczby przedsiębiorców. Zmiany w sposób kompleksowy regulują sytuacje prawne przedsiębiorstw indywidualnych po śmierci przedsiębiorców. Założenia Ministerstwa należy ocenić pozytywnie, praktyka pokazuje jednak, że nie zawsze proste rozwiązania okazują się najskuteczniejsze.Źródła:
- Zob. Z. Ofiarski. Prawo bankowe. Komentarz. Warszawa 2013.
