Zmiana linii interpretacyjnej organów podatkowych ws. 50% kosztów uzyskania przychodów

Wraz ze zmianami ustawy o PIT na przełomie roku 2017 i 2018 nastąpiła zmiana linii interpretacyjnej organów podatkowych w sprawie uprawnienia podatników do stosowania zryczałtowanych 50% kosztów uzyskania przychodów z tytułu wykonywania działalności twórczej i rozporządzania prawami autorskimi. Zmiana ta ma kluczowe znaczenie zarówno dla pracodawców, jak i pracowników w każdym przypadku, w którym zatrudniony, w ramach wykonywanych obowiązków pracowniczych, wykonuje tzw. „prace twórcze”, których efektem jest powstanie określonego utworu objętego ochroną praw autorskich lub pokrewnych. W szczególności informatyków, programistów, projektantów, architektów, inżynierów budowlanych.

Przesłanki stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów

W przypadku pracowników realizujących prace o charakterze twórczym, ustawodawca przyznał uprawnienie do uwzględnienia zryczałtowanych 50% kosztów uzyskania przychodu (pomniejszonego o potrącone przez pracodawcę składki ZUS). Warunkiem ustawowym uwzględnienia podwyższonych kosztów podatkowych jest m.in. rozporządzanie prawami autorskimi lub pokrewnymi do powstałych utworów.

Zmiany ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych

Z dniem 1 stycznia 2018 roku, podwyższono podstawowy limit wysokości 50% kosztów, zgodnie z którym w koszty te nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej. W latach 2013-2017 powoływany limit wynosił ½ tej kwoty. Dodatkowo, w świetle dotychczasowych wątpliwości podatników, do ustawy wprowadzono regulację wprost wskazującą do jakiego rodzaju przychodów możliwe jest zastosowanie 50% kosztów. I tak, katalog przychodów, do których stosuje się zryczałtowane 50% koszty obejmuje przykładowo działalność twórczą w zakresie architektury, urbanistyki, literatury pięknej, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, operatorów obrazu i dźwięku, czy montażystów.

WARTO WIEDZIEĆ

Od początku roku 2018 obowiązują nowe przepisy dotyczące przychodów uzyskiwanych z tytułu korzystania z praw autorskich i praw pokrewnych i związanych z nimi uprawnieniem do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.

Ustawodawca zakłada jednak dalsze zmiany redakcyjne, które już na obecnym etapie pozwalają na rozwianie wielu wątpliwości podatników.

Doprecyzowanie katalogu przychodów

W chwili obecnej, do sejmu trafił kolejny projekt zmiany ustawy o PIT, w którym zaproponowano przeredagowanie i dodanie dziedzin względem, których możliwe będzie stosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów. Omawiany katalog rozszerzono m.in. przychody uzyskiwane z działalności w zakresie inżynierii budowlanej, tłumaczeń czy gier komputerowych. Nowelizacja ta, w przypadku jej uchwalenia, zakłada obowiązywanie przepisów z mocą wsteczną, tj. od 1 stycznia 2018 roku.

Istotne określenia wynagrodzenie z tytułu rozporządzenia prawami autorskimi

Zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne uznają, że dla zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu w przypadku wykonywania pracy twórczej w ramach stosunku pracy należy wykazać powiązanie wynagrodzenia (honorarium) z konkretną, wykonaną pracą o charakterze twórczym oraz to, że praca ta została istotnie wykonana, tj. powstał utwór. Określenie danej wielkości honorarium powinno być zawarte bądź w umowie o pracę bądź w innych postanowieniach obowiązujących danego pracodawcę i jego pracowników, jak np. w regulaminie wynagradzania.

WARTO WIEDZIEĆ:

Organy podatkowe uznają obecnie, że nawet jak najdokładniej prowadzone ewidencje czasu pracy nie określą wysokości honorarium z tytułu przeniesienia praw autorskich do powstałych utworów (w tym – czy dany utwór w ogóle powstał i oznaczone honorarium zostało wypłacone).

Określenie wynagrodzenia procentowego

Wobec powyższego, dotychczas stosowaną praktyką akceptowaną przez organy podatkowe, było ustalenie na podstawie właściwej ewidencji odzwierciedlającej procentowo ogólny czas pracy pracownika rzeczywistości poświęcony na faktyczne wykonywanie obowiązków związanych z pracą - z jednej strony, i czasu działalności twórczej – z drugiej strony. W efekcie system rejestracji czasu pracy stał się niezwykle popularny zarówno wśród pracodawców, jak i samych pracowników, którzy chcieli jak najdokładniej ewidencjonować faktyczny czas pracy i określić udział prac twórczych w całości obowiązków danego pracownika.

Kwotowe określenie wynagrodzenia

Pod koniec roku 2017 na przełomie miesięcy listopad-grudzień dało się jednak zauważyć szereg negatywnych interpretacji podatkowych, które jedna po drugiej kwestionowały prawidłowość wyżej opisywanego systemu. Fiskus przyjął, iż ustawa wymaga związania określonego przychodu z uzyskaniem praw autorskich i rozporządzeniem nimi, a nie z czasem pracy przeznaczonym na uzyskanie tych praw. Konsekwentnie, już na początku roku 2018 wydane zostały interpretacje wskazujące, iż omawiane wynagrodzenie powinno być oznaczone jednoznacznie – kwotowo.

Porada praktyczna

W świetle powołanych okoliczności, Kancelaria rekomenduje wprowadzenie odpowiednich zmian do zapisów umów o pracę lub odpowiednich regulaminów wewnętrznych. Zaznaczenia wymaga, że wyodrębnienie wynagrodzenia za prace twórczą i nietwórczą nie może odbywać się ani poprzez procentowe określenie części wynagrodzenia, ani poprzez ewidencjonowanie godzin czasu pracy. W efekcie dalsze utrzymywanie powyższych zasad stwarza ryzyko kwestionowania zasadności uwzględnienia 50% kosztów uzyskania przychodów, a szczególnie narażeni są sami pracodawcy, którzy w ramach określonej branży zatrudniają od kilkunastu do kilkuset pracowników wykonujących prace twórcze.

Podstawa:

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. (druk 2291),
wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 28 listopada 2017 r., I SA/Bk 731/17 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 23 października 2017 r., I SA/Wr 652/17,
interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 lipca 2017 r., 0112-KDIL3-1.4011.134.2017.1.AN interpretacja, indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 października 2017 r., 0114-KDIP3-3.4011.327.2017.1.IM,
interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 lutego 2018 r., znak: 0115-KDIT2-1.4011.326.2017.1.MK, i inne: 0114-KDIP3-1.4011.261.2017.2.IF, 0112-KDIL3.1.4011.285.2017.2.AN, 0115-KDIT2-1.4011.301.2017.1.IG, 0114-KDIP3-3.4011.499.2017.1.AK, 0114-KDIP3-2.4011.398.2017.1.KW1