Utrata ważności certyfikatu rezydencji na rok 2020

  Utrata ważności certyfikatu rezydencji na rok 2020 Z początkiem roku niektórzy płatnicy podatku u źródła (WHT) zmuszeni są stawić czoła nowemu wyzwaniu, na którego powstanie bez wątpienia wpływ ma szalejąca epidemia COVID-19, jak i brzmienie polskich przepisów odnoszących się do ułatwień, które w ubiegłym roku wprowadził ustawodawca. Na wstępie należy zasygnalizować, że polskie przepisy nie precyzują, jakie elementy powinny być wskazane na certyfikacie rezydencji, jednak de facto przyjmuje się, że musi być na nim oznaczony – w taki czy inny sposób – okres, którego on dotyczy (data ważności certyfikatu). Przypomnijmy, że certyfikat jest dokumentem potwierdzającym miejsce rezydencji podatkowej podmiotu zagranicznego; jego pozyskanie jest niezbędne np. do zastosowania zwolnień z obowiązku poboru WHT wskazanych w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO). Ważność ta określana jest na kilka sposobów. Najczęściej mamy do czynienia z dwoma sytuacjami:

1. w przypadku braku wskazanego na certyfikacie okresu ważności – certyfikat ważny jest przez rok od wydania go przez właściwy urząd,
2. certyfikat wskazuje pewien konkretny okres (zazwyczaj rok), na który został wydany.

W praktyce, od początku roku 2021, problematyczna okazuje się kwestia ważności certyfikatów rezydencji, na których wskazany został okres ważności, a konkretnie rok 2020. Wszystko za sprawą przepisów zaimplementowanych w ramach tzw. „Tarczy 4.0” (Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, Dz.U. 2020 poz. 1086 ze zm.). Wprowadziły one szereg ułatwień dla płatników podatku u źródła w przedmiocie stosowania wcześniej wydanych certyfikatów. Powodem powyższego był fakt, że w związku z epidemią koronawirusa, pojawiły się poważne problemy z pozyskaniem certyfikatów od zagranicznych podmiotów i tamtejszych urzędów, spowodowane faktycznym paraliżem niektórych organów. Najogólniej rzecz ujmując: wcześniej wydane certyfikaty zachowały ważność przez czas dłuższy, aniżeli wynikałoby to z ogólnych, wcześniej zaprezentowanych zasad. Certyfikaty mają zachować ważność do końca trwania stanu epidemicznego lub stanu epidemii i okresie dwóch miesięcy po ich odwołaniu. Odnosi się to jednak tylko do certyfikatów:

1. bez wskazanego okresu ważności oraz
2. obejmujących rok 2019 (przy czym konieczne jest pozyskanie oświadczenia o aktualności zawartych w nim danych).

Dla nas interesujący jest drugi z zaprezentowanych przypadków. Jak widać, przepisy przedłużyły okres ważności jedynie certyfikatów wydanych na rok 2019. Przepisy nie wspominają jednak nic na temat certyfikatów wydanych na rok 2020. Co to oznacza? W chwili obecnej certyfikaty wydane na rok 2020 nie są ważne w roku 2021. Tym samym, jeżeli otrzymaliśmy od kontrahenta certyfikat na rok 2020, to nie będziemy mogli go użyć w odniesieniu do wypłat dokonanych w roku 2021. W tej samej sytuacji będziemy mogli natomiast zastosować certyfikat wydany na rok 2019, który przecież jest starszy i mniej aktualny, aniżeli certyfikaty wydane w roku 2020. Powyższe w wielu przypadkach może rodzić poważne konsekwencje na gruncie podatkowym i biznesowym. Zgodnie z brzmieniem obecnych przepisów, jeżeli nie posiadamy certyfikatu na rok 2021 (i zakładając, że nie dysponujemy certyfikatem z 2019 r.), nie możemy udokumentować siedziby kontrahenta i zastosować zwolnień z UPO. Koniecznym jest w tej sytuacji pobranie podatku u źródła w wysokości wskazanej w polskich przepisach. Jak można zaobserwować ostatnimi czasy, kolejne fale koronawirusa nadal w bardzo poważny sposób utrudniają działanie zagranicznych urzędów, które nie zawsze są w stanie wydać certyfikaty na rok 2021. Sytuacja taka może negatywnie odbić się zarówno na przedsiębiorcach polskich, jak i zagranicznych. Jeżeli do poniesienia ciężaru podatku zobowiązany będzie kontrahent zagraniczny, wówczas osiągnie on faktyczny przychód w wysokości niżej o wartość WHT. Może się również zdarzyć, że np. na mocy postanowień umownych, podmiot zagraniczny otrzymuje całą należną mu wypłatę, natomiast podmiot polski zobowiązany będzie odprowadzić stosowny podatek ze swoich własnych środków. Może dojść potencjalnie do konfliktów między przedsiębiorcami, w przedmiocie ustalenia, kto podatek ma w rzeczywistości zapłacić. Mając na uwadze powyższe rozważania, bez cienia wątpliwości uznać należy, że pożądane jest uzupełnienie przepisów Tarczy o nowe postanowienie, zgodnie z którym przedłużenie ważności certyfikatu rezydencji odnosi się także do certyfikatów wydanych na rok 2020.