Gwarancja bankowa – skuteczny sposób zabezpieczenia zobowiązania

Wśród czynności bankowych, które zyskują na popularności w praktyce obrotu gospodarczego jest instytucja przewidziana w treści art. 81 Prawa bankowego, a mianowicie gwarancja bankowa. Podstawową przyczyna sprawiającą, iż gwarancje bankowe są coraz popularniejsze jest przed wszystkim bezpieczeństwo ich stosowania w praktyce oraz jej samodzielny i abstrakcyjny charakter.    

---

 

WARTO WIEDZIEĆ

Co do zasady do wypłaty kwoty objętej gwarancją bankową (sumy gwarancyjnej) wystarczy złożenie jednego oświadczenia, którego treść reguluje porozumienie z bankiem.  

---

 

Informacje podstawowe

Gwarancja bankowa jest niczym innym niż umową, w której bank (występujący w roli gwaranta) jest zobowiązany do zapłaty określonej kwoty (sumy gwarancyjnej) na rzecz innego podmiotu (beneficjenta gwarancji) po spełnieniu określonych warunków zapłaty. Zapłata kwoty gwarancyjnej następuje na podstawie stwierdzonego dokumentami żądania zapłaty, w terminie i na warunkach przewidzianych w porozumieniu.  

Charakterystyka prawna

Udzielenie gwarancji bankowej oparte jest w istocie na dwóch stosunkach prawnych. Stosunkiem inicjującym udzielenie zlecenia gwarancji bankowej jest umowa zlecenia udzielenia gwarancji. W umowie tej zleceniodawca zleca udzielnie gwarancji bankowej na rzecz beneficjenta. Udzielenie takiej gwarancji dokonywane jest odpłatnie (prowizja od udzielonej gwarancji). Na podstawie udzielonego zlecenia bank wystawia gwarancję wraz z porozumieniem, które w sposób szczegółowy określa warunki na podstawie których dokona wypłaty na rzecz beneficjenta. Drugim stosunkiem prawnym, składającym się na istotę gwarancji bankowej, jest opisany wcześniej stosunek pomiędzy gwarantem a beneficjentem. Umowa gwarancji bankowej łączy zatem jedynie beneficjenta oraz gwaranta i ma charakter jednostronnie zobowiązujący, albowiem na podstawie opisywanego stosunku zobowiązanie rodzi się jedynie po stronie banku. Świadczenie ze strony banku ma charakter abstrakcyjny i powinno zostać spełnione przez bank w momencie złożenia żądania zapłaty (chyba, że porozumienie lub inny przepisy stanowią inaczej).  

Zalety

Jak wspomniano we wstępie gwarancje bankowe stanowią coraz częstszy sposób zabezpieczenia wierzytelności. Przepisy prawa nie znajdują ograniczeń przedmiotowych do zastosowania tej instytucji. Jednocześnie należy podkreślić, iż stanowi ona bardzo bezpieczną formę zabezpieczenia wierzytelności. Dlaczego bezpieczną ? Na powyższe składa się wiele czynników. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż gwarancji bankowej może udzielić jedynie bank (lub SKOK) a więc podmiot, który musi spełniać rygorystyczne wymagania przewidziane w wielu przepisach (w szczególności w ustawie Prawo bankowe). Banki (lub SKOK-i) pozostają również pod stałą kontrolą Komisji Nadzoru Finansowego. Po drugie, gwarancja bankowa ma co do zasady charakter abstrakcyjny, tzn. beneficjent w przypadku zaistnienia okoliczności przewidzianych w treści porozumienia uzyskuje uprawnienie do wypłaty kwoty gwarancyjnej. Po trzecie, co wynika wprost z dwóch poprzednich zalet, beneficjent w praktyce uzyskuje sumę gwarancyjną bardzo szybko, co w praktyce obrotu gospodarczego jest niezbędne.  

Jakie wierzytelności można zabezpieczyć gwarancją bankową?

Gwarancja bankowa może zabezpieczać w praktyce każdą wierzytelność wynikającą ze stosunków prawnych. Do najczęściej oferowanych przez banki gwarancji można zaliczyć: gwarancję prawidłowego wykonania umowy, gwarancję terminowej zapłaty, gwarancję zapłaty czynszu, gwarancję terminowej zapłaty kredytu, gwarancję celną, gwarancję akcyzową.  

Podsumowanie

Konstrukcja gwarancji bankowej jako środka zabezpieczającego wierzytelności (jak pokazuje praktyka nie tylko) powoduje, że staje się ona coraz powszechniejszym instrumentem w ofertach banków. Pierwotnie gwarancjami zabezpieczane były w szczególności duże inwestycje np. w branży budowlanej, jednakże po czasie ich charakter i relatywnie niska cena sprawiają, że sięgają po nie częściej osoby fizyczne.